Đôi lúc bố nghĩ nói về vấn đề này thì có thực sự quá sớm hay không ở độ tuổi này. Nó như kiểu, cầm đèn chạy trước ô tô hay như kiểu những người “Nhiều tuổi” nói là trứng đòi khôn hơn vịt vậy. Nhưng có lẽ trong suốt hành trình phát triển của mình được gặp và làm việc với những người được cho là ở độ tuổi thất thập cổ lai hi,, nhưng lại tràn đầy năng lượng, nhiệt huyết, sự minh tuệ và đang điều hành doanh nghiệp lớn do chính mình khởi nghiệp nên. Chính những lúc đó bố mới thấy thật sự tìm được những người đồng hành và cùng suy nghĩ. Ở độ tuổi gần đất xa trời này, thì hẳn nhiên ai cũng hiểu quãng thời gian còn lại của mình còn rất ít, nên chắc hẳn, ai cũng muốn dành những phút giây này để sống một cuộc đời ý nghĩa nhất. Vậy với nguồn lực đã tích luỹ của bản thân, sự trí tuệ của tuổi tác, và những phút giây đếm ngược với cuộc đời mình, thì chắc những nhận thức của họ về cuộc sống này mới thật sự lại là những điều trân quý.
Quay lại câu chuyện ngày hôm nay bố muốn nói, vì đã trãi qua cả một cuộc đời với đầy đủ hỉ nộ ái ố. Bố may mắn được tạo hoá cho một cơ hội, xây dựng lại một cuộc sống mới theo trí tuệ, và sự hiểu biết của mình. Nó không phải là cuộc sống như một đứa trẻ ngây ngô, được nhồi nhét đầy đủ những điều gọi là quan điểm, triết lý của gia đình, dòng họ, nhà trường, xã hội, chế độ. Mà là cuộc sống của một người có lập trường riêng, có tư duy phản biện, tất cả mọi điều được tiếp thu, và xử lý để đưa ra quan điểm đâu là đúng, đâu là nên làm, theo quan điểm cá nhân của mình. Một cuộc sống mà bố không còn bị lệ thuộc bởi bất cứ ràng buộc nào, một cuộc sống tự do thật sự. Tự có nghĩa là tự quyết, do là nguồn gốc, căn nguyên, vậy sự tự do có nghĩa là bản thân của mình có thể tự quyết định được. Vậy nếu một con người tự do, và đủ trãi nghiệm thì người ta sẽ hiểu gì về nỗi sợ tuổi về già:
Đầu tiên có thể kể đến đó là nỗi sợ cô đơn. Xã hội ngày càng hiện đại, thì nỗi sợ này càng lớn. Ngày nay, rất khó để tìm những những gia đình lớn như Tam đại hoặc tứ đại đồng đường. Có thể người ta đỗ lỗi cho việc sự khác biệt về quan điểm, nhận thức, lỗi sống dẫn đến con cái đủ lớn thì lại không thích ở chung cùng bố mẹ, dâu rễ thì lại không muốn ở chung với bố mẹ thông gia. Có lẽ cuộc sống quá đủ áp lực, nên người ta mong muốn gia đình trong đó cha mẹ, ông bà là nơi làm chỗ dựa tinh thần hơn là phải nhận thêm những trách nhiệm và nghĩa vụ. Nói tới đây bố lại nghĩ về bà cố nội con. Ở một góc độ nào đó, mọi người nhận xét là khó tính và hay trách mắng người khác. Và cũng chính vì lý do đó, mà chồng hay các con, cháu bà cũng ngại đón bà ở cùng để tiện chăm sóc. Nhưng sau quãng thời gian ở cùng bà hơn mười năm, từ lớp hai đến khi bố đi học đại học, bố thấy một điều, tất cả những điều bà trách đều xuất phát từ việc quan tâm con cái, mong muốn nó sẽ tốt hơn. Nên bà có thể la, mắng tất cả con, cháu, hàng xóm, láng giềng nhưng tuyệt nhiên bà chưa bao giờ la mắng bố một lần nào cả. Và cũng thật khó để mắng một đứa cháu, mà việc học hành thì tự lo, về nhà thì phụ gia đình, xong thì lên làm phụ bà làm vườn, nuôi gà, nuôi heo. Và với bố, một trong những món ngon nhất từng ăn, là món cà chiên bà mới hái sau vườn, một trong những cảm giác hạnh phúc nhất, là những đêm thức giấc dậy với tấm chăn bà đắp tự khi nào không hay. Và điều cuối cùng bố có thể làm cho bà, là giữ cho bà còn khoẻ, đến lúc cháu đích tôn ở xa về kịp thăm, trước lúc bà ra đi. Con thấy đó, sinh lão là quy luật tự nhiên nhưng làm sao để về già mình không có cảm giác cô đơn đó thì không hẳn ai cũng biết. Người sẽ đồng hành cùng con đến cuối đời, đó chính là vợ con, nên con hãy xem đó cũng là người quan trọng nhất với mình. Còn với thế hệ sau, việc đầu tiên con phải xây dựng một nền tảng tư tưởng của gia đình, hệ tư tưởng của nó bao gồm (giá trị đạo đức, giá trị nhân văn, và giá trị mang tính kế thừa). Đừng bao giờ biện minh cho việc mưu sinh, cơm áo, gạo tiền rồi nghĩ rằng việc hoàn thành việc nuôi dưỡng về mặt vật chất, cho con cái, nghĩa là mình đã trọn trách nhiệm của mình. Rồi sau này khi nói con cái không nghe, lúc đó lại lôi vai vế, phong tục, đạo đức ông cha ra để áp đặc suy nghĩ thế hệ sau. Vì bố luôn nói, khi con lôi giá trị khác ngoài bản thân ra để biện minh, thì bản thân con chẳng có giá trị gì cả. Và tiếp theo, con hãy cho con cháu thấy mình là người luôn biết lắng nghe, và chấp nhận thay đổi, vì quả thật cuộc sống luôn luôn vận động và thay đổi. Ông bà nào cũng thương cháu, cha mẹ nào mà chả thương con, và ngược lại. Vậy Hãy sống thật đức độ, và minh tuệ để con có thể xây dựng được gia đình Ngũ đại đồng đường nhé.
Nhắc đến về già thì ai cũng nghĩ đến nỗi sợ không được chăm sóc. Câu nói “Lập gia đình sinh con cái để còn có người chăm sóc lúc về già”, là một trong những câu nói đầu độc nhất, mà bố từng nghe. Lý do à, thì đầu tiên đó là là cho con cháu vô hình dung phải gánh vác trách nhiệm, từ ngay lúc sinh ra, mà vốn dĩ việc tồn tại trên cuộc đời này không phải là do nó quyết định được. Thứ hai là, làm cho người lớn mang tính ỷ lại, là mang tư tưởng cứ nuôi nấng con cái trưởng thành rồi kiểu gì về già, nó lại chẳng chăm sóc lại mình. Và chính vì lẽ đó, tự mình lại gieo rắc nỗi sợ ngày càng lớn với mình, nếu lỡ về già không có ai chăm sóc mình thì sao. Từ khi nhận ra vấn đề này, bố tự nghĩ, tại sao mình không chuẩn bị hành trang cho mình lúc về già. Mà ở đó, bố có thể tự lo cho mình được, mà không cần phải nhờ vả bất kỳ con cháu. Khi đó, những phút giây gia đình ở cùng nhau đó không phải là trách nhiệm, nghĩa vụ mà đó là sự yêu thương, và hiếu kính. Tới đây con sẽ hỏi bố là, Thế hành trang đó là gì đúng không. Hà hà, Đầu tiên vẫn phải là nền tảng vật chất, nó có thể là các nguồn thu nhập thụ động, và bền vững, dư để con có thể lo cho bản thân, và phòng ngừa bất trắc. Vì sao bố lại nói là nguồn thu nhập chứ không phải là tiền bạc, vì lạm phát con à. Vì nếu con giữ nguồn lực vật chất của con ở dưới dạng như tiền, vàng … thì nếu tính lạm phát trung bình 10 phần trăm một năm thì chỉ cần 3 năm, là con đã mất đi 27 phần trăm tài sản của mình rồi. Vậy thì chỉ cần 5 hoặc 10 năm thì tài sản con cũng chẳng còn bao nhiêu, và lại quay lại con đường lệ thuộc con cái. Còn các nguồn thu nhập thụ động như thế nào, thì con mở rương đầu tư, để tìm hiểu tiếp nhé. Hành trang thứ hai để có thể tự lập về già, là sự hiểu biết, như các dịch vụ cộng đồng, dịch vụ an sinh xã hội… mà ở đó, con đi đâu, hay đau ốm đều có thể tự mình lo được mà không cần làm phiền đến con cháu. Vì bất kể xã hội nào, phát triển đến đâu, thì lúc nào, người già luôn là ưu tiên trong những việc ưu tiên nhất. Và một trong những điều bố từng nghĩ, nếu mình không tự quyết được việc mình sinh ra, mà cả đến lúc ra đi mình vẫn không thể tự quyết được khi nào, thì quả thật là bất công. Việc cái chết nhân đạo, đang được thảo luận ở nhiều quốc gia, và con nghĩ sẽ thật tuyệt nếu sự ra đi của mình mà có thể cứu sống một cuộc đời của người khác, thông qua hiến tạng thì thật ý nghĩa biết bao.
Và tiếp theo nỗi sợ lớn khi về già, đó là nỗi sợ về một cuộc sống nhàm chán, vô vị. Khi có tuổi, tư duy con sẽ chậm, sức khoẻ con sẽ không đảm bảo nên càng ngày càng những việc con có thể làm. Và đối với một người cặm cụi cả đời, chỉ để làm mưu sinh, thì mong muốn họ lúc về già để được nghỉ ngơi. Nhưng thật trớ trêu thay, sau quảng thời gian nghĩ ngơi đó, họ lại thấy cuộc sống thật chán chường. Một cuộc sống “Sáng ra bờ suối, tối vào hang” mà nếu không một chút đam mê, hoài bão nào thì dần dần tâm tính chúc ta sẽ tiêu cực dần, đôi lúc lại trút dần sự bực bôi đó xuống con cháu thì lại gây hiệu ứng domino còn tệ hơn. Với bố, một người lúc nào cũng ước một ngày có 48 tiếng, thay vì 24 giờ để có đủ thời gian để làm nhiều việc mình muốn hơn, thì nỗi sợ này chưa bao giờ là vấn đề. Và mục tiêu của bố sau khi ra trường là 35 tuổi, sẽ nghỉ hưu, và hiện tại là 33 tuổi bố đã thực hiện việc đó. Nghĩ hưu của bố, không phải là kiểu nghĩ ngơi an dưỡng tuổi về già. Mà khi nghỉ hưu, có nghĩa bố thoát khỏi cuộc sống mưu sinh. Khi đó bố có nhiều thời gian hơn, để làm những việc mình đam mê, nhiều sức lực hơn để hoàn thiện những lý tưởng hoài bão của mình. Mà những lý tưởng và hoài bão đó, có thể sống vài kiếp nữa bố còn chưa chắc đã hoàn thành xong. Nên con thấy đó, với những người sống có đam mê, và lý tưởng thì nỗi sợ về một cuộc sống không ý nghĩa, khi về gì là chưa bao giờ có trong tiềm thức.
Và một trong những nỗi sợ mà ít ai nhắc đến đó chính là, nỗi sợ về mặt tâm linh. Vũ trụ thì quá lớn, thời gian tồn tại thì quá dài, trong khi bản thân ta thì quá nhỏ, mà cuộc đời thị lại quá ngắn. Không ít thì nhiều mọi người sẽ mông lung và lạc lối trong hàng ngàn các tôn giáo, hàng vạn các tín ngưỡng khác nhau trong xã hội. Vậy có cách nào để mình luôn sống an yên mà không bao giờ bị lạc lối hay không. Có, đó chính là lòng tốt và sự chân thành. Vì là dù có xuất phát với bất kỳ mục đích, lý do gì, thì tất cả các triết lý tôn giáo, đều xuất phát từ nên tảng đạo đức. Như kiểu sống tốt, thì con sẽ nhận lại những điều tốt đẹp sau này. Và tất cả đều mong muốn con người sống cho đi nhiều hơn, cho đi tình thương, cho đi nguồn lực bản thân để thấy được ý nghĩa của cuộc đời này hơn. Vậy thì sau này con có theo, hay không theo hoặc tự sáng tạo ra tín ngưỡng, tôn giáo nào thì kiểu gì con cũng phải là người đức độ, và chân thành.
Con sau này khi lớn lên sẽ được kể lại với biệt danh, là đứa “cái gì cũng sợ”. Nào là sợ tiếng máy giặt, sợ tiếng máy xoay, sợ tủ lạnh, sợ cát, sợ biển, sợ xe cộ… đến nỗi cô giáo lúc gửi trẻ con cũng nói là cái thằng này nó không giống đứa trẻ nào sao cái gì nó cũng sợ. Nhưng hơn ai hết bố biết, tất cả mọi việc con điều nhìn, ngắm, ngẫm thật kỹ. Khi hiểu được nó thì con không còn sợ nữa. Bằng việc biết tư duy sớm từ khi còn nhỏ, nó sẽ hứa hẹn con sẽ phát triển và hiểu biết sớm. Do đó, bố sẽ dành thời gian nhiều hơn để trang bị cho con hành trang về mặt tư duy thật tốt, để con không còn ngại nỗi sợ gì trong cuộc sống này nữa. Trong đó có cả nỗi sợ, khi về già!.
Nỗi sợ tuổi về già
Đôi lúc bố nghĩ nói về vấn đề này thì có thực sự quá sớm hay không ở độ tuổi này. Nó như kiểu, cầm đèn chạy trước ô tô hay như kiểu những người “Nhiều tuổi” nói là trứng đòi khôn hơn vịt vậy. Nhưng có lẽ trong suốt hành trình phát triển của mình được gặp và làm việc với những người được cho là ở độ tuổi thất thập cổ lai hi,, nhưng lại tràn đầy năng lượng, nhiệt huyết, sự minh tuệ và đang điều hành doanh nghiệp lớn do chính mình khởi nghiệp nên. Chính những lúc đó bố mới thấy thật sự tìm được những người đồng hành và cùng suy nghĩ. Ở độ tuổi gần đất xa trời này, thì hẳn nhiên ai cũng hiểu quãng thời gian còn lại của mình còn rất ít, nên chắc hẳn, ai cũng muốn dành những phút giây này để sống một cuộc đời ý nghĩa nhất. Vậy với nguồn lực đã tích luỹ của bản thân, sự trí tuệ của tuổi tác, và những phút giây đếm ngược với cuộc đời mình, thì chắc những nhận thức của họ về cuộc sống này mới thật sự lại là những điều trân quý.
Quay lại câu chuyện ngày hôm nay bố muốn nói, vì đã trãi qua cả một cuộc đời với đầy đủ hỉ nộ ái ố. Bố may mắn được tạo hoá cho một cơ hội, xây dựng lại một cuộc sống mới theo trí tuệ, và sự hiểu biết của mình. Nó không phải là cuộc sống như một đứa trẻ ngây ngô, được nhồi nhét đầy đủ những điều gọi là quan điểm, triết lý của gia đình, dòng họ, nhà trường, xã hội, chế độ. Mà là cuộc sống của một người có lập trường riêng, có tư duy phản biện, tất cả mọi điều được tiếp thu, và xử lý để đưa ra quan điểm đâu là đúng, đâu là nên làm, theo quan điểm cá nhân của mình. Một cuộc sống mà bố không còn bị lệ thuộc bởi bất cứ ràng buộc nào, một cuộc sống tự do thật sự. Tự có nghĩa là tự quyết, do là nguồn gốc, căn nguyên, vậy sự tự do có nghĩa là bản thân của mình có thể tự quyết định được. Vậy nếu một con người tự do, và đủ trãi nghiệm thì người ta sẽ hiểu gì về nỗi sợ tuổi về già:
Con sau này khi lớn lên sẽ được kể lại với biệt danh, là đứa “cái gì cũng sợ”. Nào là sợ tiếng máy giặt, sợ tiếng máy xoay, sợ tủ lạnh, sợ cát, sợ biển, sợ xe cộ… đến nỗi cô giáo lúc gửi trẻ con cũng nói là cái thằng này nó không giống đứa trẻ nào sao cái gì nó cũng sợ. Nhưng hơn ai hết bố biết, tất cả mọi việc con điều nhìn, ngắm, ngẫm thật kỹ. Khi hiểu được nó thì con không còn sợ nữa. Bằng việc biết tư duy sớm từ khi còn nhỏ, nó sẽ hứa hẹn con sẽ phát triển và hiểu biết sớm. Do đó, bố sẽ dành thời gian nhiều hơn để trang bị cho con hành trang về mặt tư duy thật tốt, để con không còn ngại nỗi sợ gì trong cuộc sống này nữa. Trong đó có cả nỗi sợ, khi về già!.